Ymer Deliallisi, firmëtari i Pavarësisë që u përball me diktaturën

Masakra ndaj familjes Deliallisi me shtatë të vrarë e dhjetëra të burgosur, simbol i historisë së luftës së diktaturës ndaj patriotizmit

Secila familje me një histori patriotike dhe të shquar gjatë shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, e ndjeu tragjikisht goditjen e regjimit komunist. Një ndër ato ishte familja e Ymer Deliallisit, një burrë i njohur për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në lëvizjen kombëtare dhe si një ndër firmëtarët e Pavarësisë së Shqipërisë. Për shumë vite, emri i Ymer Deliallisit ishte sinonim i nderit dhe patriotizmit, jo vetëm në Shijak, Durrës dhe Tiranë, por në të gjithë Shqipërinë. Por, ky emër i nderuar nuk do të shpëtonte nga dora e egër e regjimit komunist, i cili, që në periudhën e Luftës, nisi një fushatë shkatërrimi ndaj pasardhësve të kësaj familjeje.

Në nëntor të vitit 1944, pas një periudhe të mbushur me tensione dhe luftra, forcat partizane ekzekutuan pa gjyq dy vëllezërit e Ymerit, Kapllan dhe Jakup Deliallisin, si dhe djalin e tij, Shefqet Deliallisin, në fshatin Arbanë. Këto krime mbetën të panjohura për publikun dhe u maskuan nga rrethanat e luftës, por, sapo komunistët morën pushtetin, terrori dhe persekutimi ndaj pasardhësve të familjes Deliallisi do të merrnin një tjetër dimension.

Pas Luftës, me ardhjen e regjimit të Enver Hoxhës, filluan ndjekjet e njëpasnjeshme. Në vitin 1945, Beqir Deliallisi, djali tjetër i Ymerit, u arrestua dhe, për shkak të torturave të pandalshme, ai vdiq në qelitë e hetuesisë në Durrës, pa mundur të dalë kurrë para një gjykate, e cila nuk do të kishte asnjë mundësi të ishte e drejtë. Vrasja e Beqirit nuk ishte e vetmja. Pas tij, komunistët arrestuan Tefik Masar Deliallisin, nipin e Ymerit, si pjesë të një grupi deputetësh, të cilët kishin kundërshtuar regjimin dhe po përpiqeshin të mbronin të drejtat e shtresave të varfra të shoqërisë shqiptare.

Më 10 tetor të vitit 1948, Tefik Deliallisi u pushkatua në lumin e Tiranës, duke e shndërruar këtë akt në një nga momentet më të errëta të historisë së persekutimit komunist.

Ndërsa familia Deliallisi ende mbante dhimbjen për humbjen e të afërmve të saj, fatkeqësitë e tjera do të vinin pas. Në vitin 1948, Dalipi, djali i Kapllanit, i cili ishte ngritur kundër regjimit pas vrasjes së të atit, u vra në një përpjekje me forcat e Sigurimit të Shtetit. Po në të njëjtin vit, Mustafa Deliallisi, vëllai tjetër i Ymerit, ra në duar të Sigurimit dhe u vra gjatë një përleshjeje të armatosur. Përveç këtyre vrasjeve, terrori i regjimit komunist nuk ndaloi. Në një akt të dhimbshëm, Bujari, djali i Shaqir Deliallisit, i cili ishte vetëm 16 vjeç, u vetëvra në burg për shkak të torturave të pafundme që po kalonte. Kjo tragjedi shënoi fundin e një periudhe të tmerrshme për këtë familje.

Kjo seri vrasjesh dhe persekutimesh nuk mbaroi me këto tragjedi. Ndërsa regjimi i Enver Hoxhës vazhdonte të forconte pushtetin e tij, shumë anëtarë të tjerë të familjes Deliallisi, si Abaz Mersin Deliallisi, Selami Shaqir Deliallisi dhe Skënder Gani Deliallisi, u arrestuan dhe u dërguan në burgje të ndryshme, ku përfunduan me dënime të rënda, duke mbajtur një ngarkesë të rëndë mbi shpinën e kësaj familjeje të shkatërruar.

Terrori komunist ndaj familjes Deliallisi është një prej shumë historive të dhimbshme që dëshmojnë se si regjimi i diktaturës po shkatërronte jo vetëm jetët e individëve, por dhe historinë e kombit, duke iu dhënë fund çdo shprese për një shoqëri të lirë dhe të drejtë. Është një prej historive tragjike që ka mbetur në kujtesën kolektive të shqiptarëve si një simbol i persekutimit të egër të atdhetarëve që kishin luftuar për lirinë dhe Pavarësinë e Shqipërisë./Kujto.al