Shkruan: Sadik Bejko
E mban mend? Cila ishte femra më seksi, më e bukur e atyre viteve?
Për femrën më seksi të atyre viteve kur unë isha 20 vjeç, nuk flitej, nuk dëgjohej lavdërimi në publik. Jo se kjo e bukur nuk ekzistonte. Por se ajo publikisht refuzohej si e ndëshkuar. Të flisje për të bukurën, ishte si pëshpërima e mbytur më fyt, si ai sekret i shfaqur frikshën në errësirë bodrumi.
Student në Tiranë, dëgjova për herë të parë atë që ishte një mrekulli më vete për femrën vetëm e vetëm që ajo të ishte seksi, të ishte e bukur.
Në kulturën shqiptare, në atë fshatare, në atë socialiste (medet!)… të ishe vetëm e bukur, mund të ishte fatale, fatkeqe, jo e dobishme, e njerëzishme… jo praktike.
Shkurt e rrezikshme. “U deshmë e njeri s’e diti”. “Pëllumb i shkruar… Më qafë na pastë kush na ka kallëzuar”.
Naimi: “Në fytyrën tënde gjeta dashurinë/si ai që gjeti në mal Perëndinë”.
E bukura lavdërohej në këngë, por si shjaqje e një mjedisi qiellor, vizion i ndarë me përrenj e humnera nga kjo jetë. Pse? Se në këngë “ishte ndryshe” nga ajo, të qenët në jetë. Ishte si në legjendë, si në atë përrallën kur “E bukura e dheut” që jetonte në qiejt e 13-të, arrihej dhe lumturohej nga trimi i marruar.
E bukura normale, tokësore, duhet të ishte e mirë, dmth duhet të kishte vlera që prekeshin nga dora, prodhonin diçka. E bukura në hava, ajo vetëm e bukura … nuk i shkonim për shtat tokësores, gruas që martohej me mua, me ty…
Por kryeqyteti, qyteti e kishte një kut tjetër: e bukura vihej përtej të dobishmes, përtej moralit, madje, përtej skandalit… e bukura kishte vlerë absolute, jashtëkohore e tejnjerëzore.
Prandaj ishim në qytet.
Gratë e bukura e tundnin shtatin, e tundnin dheun e njeriut dhe të shtetit vetëm për qejf të vetes ..
Ato si të bukura merrnin gjithë lavdërimet e përditshme të njerëzve që mrekulloheshin tek i shihnin, që vetëm i përshëndesnin, që u buzëqeshnin, i adhuronin, u këndonin këngë, u përfaleshin hireve të bukurisë në largësi… i quanin shenjtëri… më vehte
Kjo ishte Tirana e viteve ’60.
Ajo kishte të bukurat e saj në çdo lagje.. Dhe “burrat e bukur”. Për një të ardhur nga provinca si unë, mirë kjo gruaja e bukur, kjo e pikuara nga qielli, “misi”, E bukura e dheut, mund të pranohej si vlerë më vete kulminante, e pavarur nga krahasimet, balancat e vlerave të tjera, por mister “burri i bukur” ma shpifte.
Por Tirana e pranonte… burrin e bukur, “mashkullin mister”, jo në kuptimin e homos, të dylberit.
Disa nga gatë më të bukura të kohës ishin artistet… ato dinin të kriheshin, të visheshin, të ecnin bukur…
Tirana atëherë ishte këmbësore, nuk kishte makina. Këto të bukurat i shpërndanin hiret e tyre falas në ecjen e përditshme në punë, në kafe, në shoqni, në vdekje a dasma..
Bukuri që shkoqej e shpërfaqej sheshit.
Dy nga artistet e bukura… ishin këngëtarja klas Luiza Papa e Operas.Tjetra: Margarita Xhepa e teatrit…
Dhe sa të tjera të bukura… e shumë të bukura …
Jeta do thahej pa ujin e ëmbël të bukurisë që derdhej rrugëve të kryeqytetit… dikur në vitet ..60…
Dhe sot e gjithë ditën./ KultPlus
